Yapay Zeka ile EĞER Soruları Nasıl Çözülür?

Excel’de karmaşık EĞER (IF) formülleriyle boğuşmak yerine, artık ChatGPT ve Gemini gibi yapay zeka araçlarından saniyeler içinde doğru cevabı alabilirsiniz. Başarının sırrı ise soruyu doğru sormakta yatıyor. Yapay zekaya “satış tutarı” gibi genel ifadeler yerine “G8 hücresindeki değer” gibi net hücre adresleri vermek ve formülü “Türkçe dil ayarlarına göre” istemek, hatasız ve anında uygulanabilir sonuçlar almanızı sağlar. Bu yöntem, basit koşullardan iç içe geçmiş EĞER ve VE (AND) fonksiyonlarına kadar tüm senaryolarda geçerlidir.

Excel’de koşullu hesaplamaların temel taşı olan EĞER (IF) formülü, bazen iç içe geçmiş koşullarla oldukça karmaşık bir hal alabilir. Peki, bu formülleri yazmak için saatler harcamak yerine, yapay zekadan yardım alabileceğinizi biliyor muydunuz? Bu yazıda, Excel eğitmeni Ömer Bağcı’nın gösterdiği yöntemlerle, ChatGPT ve Gemini gibi yapay zeka asistanlarına EĞER formüllerini nasıl “yazdırabileceğinizi” adım adım inceleyeceğiz.

Yapay Zekaya Excel Formülü Sormanın 2 Altın Kuralı

Yapay zekadan doğru ve çalışan bir formül almanın sırrı, ne istediğinizi net bir şekilde ifade etmektir. İşte aklınızdan çıkarmamanız gereken iki temel kural:

1. Nokta Atışı Yapın: Hücre Adreslerini Kullanın! Yapay zekaya “satış tutarı 10.000’den büyükse” gibi genel bir soru sormak, genellikle havada kalan ve işinize yaramayan cevaplar almanıza neden olur. Bunun yerine, sorunuzu spesifik hücre adresleri üzerinden sorun.
   • Yanlış: “Satış tutarı 10.000’den büyük olanların %10’unu bul.”
   • Doğru: “G8 hücresindeki değer 10.000’den büyükse, G8 hücresindeki rakamın %10’unu bul.”
2. Dil Ayarlarını Belirtin: Türkçe Excel İçin Hayati! Excel’in Türkçe ve İngilizce versiyonları arasında formül ayıracı (; ve ,) ile ondalık ayıracı (, ve .) gibi temel farklar bulunur. Yapay zeka varsayılan olarak uluslararası standartları (virgül) kullanabilir. Bu sorunu aşmak için sorunuzun sonuna sihirli bir cümle ekleyin:
   • Mutlaka Ekleyin: “… formülü Türkçe dil ayarlarına göre yaz.”

Bu iki kurala uyduğunuzda, alacağınız formülü kopyalayıp doğrudan Excel’e yapıştırmanız yeterli olacaktır.

Uygulamalı Örnekler: 5 Farklı EĞER Senaryosu ve Yapay Zeka Çözümleri

Şimdi gelin, bu kuralları farklı EĞER senaryoları üzerinde test edelim.

Soru 1: Basit EĞER Formülü

Problem: Satış tutarı (G8 hücresi) 10.000’in üzerinde ise tutarın %10’unu, değilse %5’ini hesaplayan formül.

Yapay Zekaya Sorulan Soru (Prompt):

Excel’de G8 hücresindeki değer 10.000’den büyük ise G8 hücresindeki rakamın %10’unu, değilse %5’ini bulan formülü Türkçe dil ayarlarına göre yaz.

Yapay Zekanın Verdiği Cevap:

=EĞER(G8>10000; G8*0,1; G8*0,05)

Soru 2: İç İçe EĞER (ÇOKEĞER Mantığı)

Problem: Tutar (G8) 10.000’den küçükse %5, 30.000’den küçükse %10, diğer tüm durumlar için %15 prim hesaplayan formül.

Yapay Zekaya Sorulan Soru (Prompt):

G8 hücresindeki değer 10.000’den küçükse %5’ini, 30.000’den küçükse %10’unu, diğerlerinin %15’ini bulan formülü Türkçe dil ayarlarına göre yaz.

Yapay Zekanın Verdiği Cevap:

=EĞER(G8<10000; G8*0,05; EĞER(G8<30000; G8*0,1; G8*0,15))

(Not: Yapay zeka, Excel’in yeni versiyonlarına uygun olarak ÇOKEĞER (IFS) formülünü de önerebilir.)

Soru 3: Metinsel Koşul ve Aritmetik İşlem

Problem: Ülke (D8) “Rusya” ise tutara (G8) 500 ekle, “Almanya” ise 750 ekle, diğer ülkeler için 100 ekle.

Yapay Zekaya Sorulan Soru (Prompt):

D8 hücresindeki ülke değerlerine göre Rusya ise G8 hücresine 500 ekleyen, Almanya için 750 ekleyen, diğer ülkeler için de 100 ekleyen formülü Türkçe dil ayarlarına göre yaz.

Yapay Zekanın Verdiği Akıllı Çözüm:

=G8 + EĞER(D8="Rusya"; 500; EĞER(D8="Almanya"; 750; 100))

Bu çözüm oldukça zekicedir. Genellikle formülü her koşulun içinde G8+500 şeklinde tekrar ederiz. Yapay zeka ise önce eklenecek değeri EĞER ile bulup daha sonra bunu G8 hücresine tek seferde ekleyerek daha temiz ve verimli bir formül sunmuştur.

Soru 4: EĞER ve VE (IF and AND) Formülü

Problem: Ülkesi (D8) “Rusya” OLAN VE tutarı (G8) 25.000’den büyük OLANların satış değerini getir, diğerleri boş kalsın.

Yapay Zekaya Sorulan Soru (Prompt):

D8 hücresindeki değer “Rusya” ve G8 hücresindeki değer > 25000 ise G8’deki değeri getiren, diğerlerinin boş geldiği formülü yaz.

Yapay Zekanın Verdiği Cevap:

=EĞER(VE(D8="Rusya"; G8>25000); G8; "")

Soru 5: Farklı Bir EĞER ve VE Senaryosu

Problem: Temsilcisi (E8) “Gamze” OLAN VE tutarı (G8) 30.000’den büyük OLANların değerini getir, diğerleri boş kalsın.

Yapay Zekaya Sorulan Soru (Prompt):

E8 hücresindeki değer “Gamze” olan ve G8’deki değer 30.000’den büyük olan değerleri getiren, diğerlerinin boş olduğu formülü yaz.

Yapay Zekanın Verdiği Cevap:

=EĞER(VE(E8="Gamze"; G8>30000); G8; "")

Sonuç

Gördüğünüz gibi, yapay zeka doğru sorular sorulduğunda Excel için mükemmel bir yardımcıya dönüşüyor. Özellikle karmaşık formüllerde hata yapma riskini ortadan kaldırıyor ve hatta bazen bize daha verimli formül yazma yöntemleri öğretiyor. Formüllerle vedalaşmasak da, artık çok güçlü bir asistanımız olduğu kesin.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Yapay zekaya Excel formülü sorarken en sık yapılan hata nedir?
En yaygın hata, soruyu genel ve yoruma açık ifadelerle sormaktır. “Kâr oranını hesapla” yerine “C2 hücresindeki gelirden D2 hücresindeki maliyeti çıkarıp sonucu C2’ye bölen formülü ver” gibi net ve hücre adresli komutlar vermek gerekir.

Neden “Türkçe dil ayarlarına göre yaz” demek önemli?
Çünkü bu komut, yapay zekanın formül ve ondalık ayıracı olarak Türkçe Excel’in kullandığı noktalı virgül (;) ve virgül (,) karakterlerini kullanmasını sağlar. Aksi takdirde formül Excel’de hata verecektir.

Yapay zeka, Excel’in en yeni formüllerini (ÇOKEĞER, FİLTRE vb.) biliyor mu?
Evet. Güncel yapay zeka modelleri, genellikle Excel’in en modern ve verimli formüllerini (örneğin iç içe EĞER yerine ÇOKEĞER (IFS)) önerme eğilimindedir.

Bu yöntemi sadece EĞER formülü için mi kullanabilirim?
Hayır, bu yöntem DÜŞEYARA (VLOOKUP), İNDİS-KAÇINCI (INDEX-MATCH), ETOPLA (SUMIF) ve hatta karmaşık dizi formülleri dahil olmak üzere aklınıza gelebilecek tüm Excel formülleri için geçerlidir. Yeter ki ne istediğinizi net bir şekilde ifade edin.